Poziomki
Owoce poziomki, podobne do truskawek, lecz mniejsze i bardziej aromatyczne są smaczne i zdrowe, zawierają dużo witaminy C, soli mineralnych oraz kwasy organiczne. Mimo to uprawa poziomek nie jest zbyt powszechna, zbiór na plantacjach jest czasochłonny, dlatego zwykle znajdują one uznanie w ogrodach przydomowych i działkach. Poziomkę można także hodować na balkonie w skrzynkach lub doniczkach. Natomiast dziko rośnie na terenie całego kraju z reguły na obrzeżach lasów.
Dlaczego warto uprawiać poziomki?
- Zawierają kwas salicylowy przez co korzystnie wpływają na układ stan uzębienia
- Zawierają potas przez co korzystnie działają na układ krwionośny
- Liście poziomki można używać jako przyprawdo wina, nalewek, herbat, pieczonych i duszonych mięs
- Napar z liści poziomkidziała moczopędnie, wspomaga odchudzanie, działa przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie, przyspiesza gojenie się ran
- Poziomki mają działanie antyoksydacyjne, dzięki karotenoidom (dlatego są czerwone)
- Blokują wchłanianie złego cholesterolu
- Są nisko kaloryczne, a jednocześnie przepyszne, dzieci je uwielbiają
Poziomki uprawa
Uprawa poziomek nie jest bardzo wymagająca, nawet początkującym ogrodnikom nie nastręczy większych trudności. Wybierając miejsce należy unikać całkowitego zacienia. Poziomka najlepiej czuje się w półcieniu, w jasnych miejscach, gdzie przez cały czas nie świeci słońce. Należy także unikać miejsc odsłoniętych, na wyżynach, ponieważ latem roślinie będzie brakowało wilgoci, a zimą pozbawiona pokrywy śniegu przez wiatr, może całkowicie przemarznąć i obumrzeć. Gleba powinna być lekko kwaśna o odczynie 5,5-6,5 pH, niezbyt lekka jak piaski i żwiry, ani nie ciężka jak glina. Próchnicze podłoże, wymieszane z kompostem lub obornikiem będzie w sam raz. Nie należy hodować poziomek w miejscu, gdzie były wcześniej uprawiane ziemniaki lub pomidory, ze względu na ryzyko zarażenia grzybami z rodzaju Verticillium. Co 2-3 lata wymienia się poziomki, gdyż z czasem rodzą coraz mniejsze owoce i dają słabsze plony. W pierwszym roku po posadzeniu otrzymamy pojedyncze owoce, ponieważ głównie się wtedy rozrastają. Na pełny, obfity zbiór możemy liczyć dopiero na następny rok-nawet 1,5 kg/m2.
Jak nawozić poziomki?
W drugim i trzecim roku wymagają solidnego nawożenia mineralnego. Jeżeli przed założeniem plantacji gleba została użyźniona, wtedy w pierwszym roku jest to zbędne. Szczególnie ważne jest nawożenie potasem, ponieważ przyczynia się do zwiększenia pobierania wody przez rośliny. Przy pielęgnacji poziomek należy pamiętać o ich regularnym, częstym nawadnianiu, ponieważ mają one płytki system korzeniowy.
Poziomki sadzonki
Poziomki rozmnaża się poprzez nasiona lub sadzonki. W zależności, czy mamy do czynienia z typem rozłogowym czy bezrozłogowym. Najczęściej uprawia się te drugie, gdyż nie trzeba ich przycinać, są prostsze w uprawie. Poziomki rozłogowe rozmnaża się przez sadzonki, natomiast bezrozłogowe głównie z nasion. Siewki można samemu wyprodukować lub zakupić na targu, w punkcie ogrodniczym czy przez internet.
Kiedy sadzić poziomki?
Jeżeli planujemy sporządzić własne sadzonki z nasion, najlepiej rozpocząć sianie już w lutym lub na początku marca. Przygotowanie sadzonki trwa około 80 dni.
Jak przygotować sadzonkę poziomki?
Nasiona sadzimy w specjalnych paletach do rozsady, po kilka na jedno zagłębienie. Ziemia powinna być dobrze ubita, dlatego należy przed sianiem ją najpierw podlać. Potem wrzucone nasiona wgniatamy i możemy przysypać perlitem, który utrzyma wilgoć. Następnie delikatnie ponownie podlewamy nasionka, np. za pomocą zakręconej butelki z podziurkowaną nakrętką, aby ich nie zatopić. Tak przygotowaną rozsadę zakrywamy folią lub umieszczamy w plastikowym pojemniku, dla wytworzenia cieplarnianego klimatu.
Nasiona należy trzymać na słonecznym parapecie, najlepiej w temperaturze 23 stopni. Co jakiś czas trzeba wpuścić powietrze do nasionek, żeby nie zaczęły chorować. W tym początkowym okresie najważniejsze jest, żeby ich nie przesuszyć. Pojemniki w rozsadzie są niewielkie, dlatego ziemia wymaga częstego podlewania.
Siedem tygodni po wysianiu nasion, gdy utworzą się potrójne liście, pikujemy rośliny w paletach do rozsady. Skracamy przy tym korzeń o 1/3 długości, by się lepiej krzewiły. Robimy dziurkę w podłożu i wsadzamy po jednej roślince na doniczkę w palecie. Dociskamy ziemię naokoło uważając, by miejsce z którego wyrastają liście pozostało nad powierzchnią. Następnie delikatnie podlewamy, by nie wypłukać korzeni.
Tak przygotowane sadzonki należy około 10 dni przed wysiewem do gruntu lub doniczek hartować. Wystawiamy na zewnątrz na kilka godzin, stopniowo wydłużając czas, aby przyzwyczajały się do nowych warunków. W tym czasie także mniej je podlewamy. Jeżeli temperatura nocą utrzymuje się powyżej zera, możemy pod koniec hartowania wystawiać je także na noc.
Sadzonki wsiewa się w ziemię po 15 maja, po późnowiosennych przymrozkach (po zimnych ogrodnikach, zimna Zośka).
Poziomki sadzenie
Poziomki najlepiej wsiewać na przełomie maja i czerwca lub lipca i sierpnia, przy pochmurnej, deszczowej pogodzie lub w chłodniejszy dzień.
Kilka tygodni wcześniej użyźniamy ziemię kompostem lub obornikiem, odchwaszczamy i wyrównujemy. Sadzimy poziomki na czarnej agrowłókninie, agrotkaninie lub nawet na tekturze. Takie podłoże przysypujemy zrębką z drzew liściastych, iglastych, trocin i korą. Im bardziej będzie przypominać runo leśne, tym lepiej. Taka warstwa zatrzyma wilgoć, a rozkładając się użyźni ziemię.
Jak sadzić poziomki?
1. Poziomki sadzimy w odstępie co 40 cm w rzędzie i 60-70 cm między rzędami. Można też je rozmieścić co 30 cm w obu kierunkach, jednak nie gęściej niż co 15-20 cm jedna od drugiej. Zbyt gęste zasadzenie roślin może skutkować rozwojem infekcji grzybowych, a zacieniające się wzajemnie poziomki będą zabierać sobie światło słoneczne.
2. Aby posadzić poziomki przecinamy włókninę na krzyż i robimy odpowiednio duży dołek, żeby korzenie się nie podginały. Poziomka mogłaby się przez to nie przyjąć lub chorować. Ważne, żeby tzw. serce, czyli miejsce skąd wyrastają młode liście było nad gruntem.
3. Przysypujemy korzenie, a ziemię przy roślinie porządnie ugniatamy. Po posadzeniu koniecznie trzeba poziomki podlać.
4. Przykrywamy białą agrowłókniną, która przyspieszy wegetację o 2 tygodnie. Przepuszcza ona światło, wodę, dzięki niej rośliny także maja cieplej, są osłonięte przed wiatrem i przymrozkami. Okrywa się je luźno, tak by mogły swobodnie pod nią się rozwijać.
Poziomki uprawa przycinanie
Jeżeli uprawiamy poziomki, które rozmnażają się przez rozłogi, należy je na bieżąco usuwać, żeby roślina nie zużywała energii na ich rozwój. W tym celu przycinamy je nożycami ogrodowymi.
Z kolei po zimie, w marcu-koniecznie trzeba uprzątnąć rośliny z zeszłorocznych liści, łodyg i innych zanieczyszczeń. Przycinamy je przy nasadzie pędu. Jest to istotne ze względu na to, że stare liście, zwykle chore przenoszą grzyba, powodującego białą plamistość liści. Odciętych części nie kompostujemy, by nie zakażać gleby, a tym samym roślin.
Poziomki na balkonie
Nie każdy ma możliwość posiadania ogródka przy domu czy działki. Na szczęście poziomki można sadzić na balkonie w skrzynkach lub w doniczkach. Balkon od strony około zachodniej lub zacieniony częściowo będzie dobrym miejscem pod uprawę poziomek. Przykładowo do skrzynki o długości 50 cm wejdą trzy sadzonki. Dno doniczki można wysypać keramzytem i podlać lub wyłożyć kamykami, po czym wypełnić ziemią kwiatową zmieszaną z torfem i piaskiem. Poziomki w doniczce to także dobry sposób na ozdobę balkonu.
Poziomki odmiany
Obok dzikiej leśnej poziomki najpopularniejszymi odmianami są Rugia i Baron Solemacher. Rugia rozpoczyna owocowanie w połowie czerwca i kontynuuje do końca października lub początku listopada. Jej owoce są duże, wydłużone, ostro lub owalnie zakończone. Odmiana BaronSolemacher kwitnienie rozpoczyna w połowie lub pod koniec maja. Cechuje się także długim okresem owocowania. Jej owoce są krótkie, dość duże, równomiernie czerwono zabarwione. Na rynku są także inne ciekawe odmiany jak np. Yellow Wonder, której dojrzałe owoce są koloru kremowożółtego. Natomiast szczególnie ozdobna, idealna jako poziomka uprawiana w doniczce jest Attila, o długich zwisających pędach.
